Οι ριζικές αλλαγές στη νομοθεσία και το εποπτικό πλαίσιο που διέπει τη λειτουργία των εταιρειών, η αύξηση των αγωγών εναντίον του Δημοσίου και των επιχειρήσεων, καθώς και οι συνέπειες της οικονομικής ύφεσης, όπως η αύξηση του αριθμού των εταιρειών που κηρύσσουν πτώχευση, οδήγησαν πολλές εταιρείες στην κάλυψη των στελεχών τους με συμβόλαια D&O την τελευταία δεκαετία.

Στην Ευρώπη –και με πιο αργούς ρυθμούς και στην Ελλάδα– τα στελέχη που συμμετέχουν στα διοικητικά συμβούλια δημόσιων οργανισμών ή εταιρειών και λαμβάνουν κρίσιμες αποφάσεις για την ανάπτυξη και την πορεία τους ζητούν πλέον να έχουν την κάλυψη αυτή. Έτσι, τα στελέχη που είναι επιφορτισμένα με διοικητικό ρόλο υλοποιούν πιο άμεσα τη στρατηγική τους και ταυτόχρονα προστατεύονται τόσο τα προσωπικά τους περιουσιακά στοιχεία όσο και οι ισολογισμοί των οργανισμών τους οποίους εκπροσωπούν από πιθανές αγωγές και πολυετείς δικαστικές διαμάχες.

Τα συμβόλαια ασφάλισης στελεχών καλύπτουν αξιώσεις που εγείρονται από τρίτους, μετόχους, ανταγωνιστές, υπαλλήλους και γενικά συναλλασσομένους με την επιχείρηση, από λανθασμένες ενέργειες ή παραλείψεις των στελεχών κατά την άσκηση των διαχειριστικών ή διοικητικών τους καθηκόντων. Μεταξύ των περιπτώσεων που «ενεργοποιούν» τα συμβόλαια αυτά είναι χρεωκοπίες, πτώσεις της τιμής της μετοχής εταιρειών, μεροληπτικές διακρίσεις εις βάρος των εργαζομένων κ.ά. Πολλές από τις υποθέσεις αυτές με τη βοήθεια των ασφαλιστικών εταιρειών –μέσω των καλύψεων που παρέχουν– επιλύονται εξωδικαστικά, καθώς οι αντίδικοι επιλέγουν να μην εμπλακούν σε δικαστικούς αγώνες, που μπορεί να διαρκέσουν πολλά έτη.
Όπως αναφέρει ο κ. Κ. Βούλγαρης, Financial Lines Head, Greece, Cyprus & Malta της AIG, «είναι δεκάδες οι περιπτώσεις που έχουμε χειριστεί: “δημιουργική λογιστική”, συγχωνεύσεις, χρεωκοπίες, διασπάσεις εταιρειών, ελεγχόμενες συμβάσεις προμηθειών, απολύσεις. Συχνά, τα περιστατικά που χειριζόμαστε ως απαιτήσεις απασχολούν και τον Τύπο, ενώ παράλληλα χειριζόμαστε δεκάδες άλλα που δεν φτάνουν καν στα δικαστήρια, καθώς το συμβόλαιο καλύπτει και εξωδικαστικούς συμβιβασμούς».

Οι λόγοι για τους οποίους τα στελέχη ζητούν πλέον την προστασία που τους παρέχουν τα προγράμματα αυτά και που οι εταιρείες τα παρέχουν στα στελέχη τους είναι πολλοί. Όπως εξηγεί η κ. Εύη Κουτρουμπέζη, της Υπηρεσίας Ειδικών Κινδύνων-Διεύθυνση Ασφαλίσεων Λοιπών Γενικών Κλάδων της Εθνικής Ασφαλιστικής, οι επιχειρήσεις προχωρούν στη σύναψη των συμβολαίων προκειμένου:
– Να προστατέψουν τα στελέχη τους που ενεργούν στα πλαίσια ενός πολυσύνθετου, συνεχώς μεταβαλλόμενου οικονομικού, πολιτικού και νομικού πλαισίου και
– να προσελκύσουν έμπειρα και ικανά στελέχη σε σημαντικές θέσεις-κλειδιά στη διοίκησή τους, αποκομίζοντας το επιπλέον όφελος της προστασίας του ισολογισμού της από τον κίνδυνο να υποστεί κάποια μεγάλη ζημιά σε περίπτωση που χρειαστεί να αποζημιώσει κάποιο εκ των στελεχών της για τους λόγους που αναφέρονται ανωτέρω.

Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα που έχει δημοσιεύσει η Advisen σε συνεργασία με την Zurich, η αγορά της ασφάλισης στελεχών σε ευρωπαϊκό επίπεδο ανέρχεται σε 1,85 δισ. ευρώ και εμφανίζει ραγδαία ανάπτυξη τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι συνθήκες που επικρατούν πλέον στις ευρωπαϊκές χώρες και η νομοθεσία έχουν αλλάξει και έτσι, σε αντίθεση με το παρελθόν, κατά το οποίο μόνο οι πολυεθνικές εταιρείες προσανατολίζονταν στην ασφάλιση αυτή, τώρα πολλές εταιρείες μικρομεσαίου μεγέθους αναζητούν ασφαλιστική προστασία για τα στελέχη τους. Κυριότερες αιτίες που οδήγησαν σε αυτήν τη μεταστροφή είναι:

• Η αυστηροποίηση του νομικού πλαισίου λειτουργίας των εταιρειών
• Αλλαγές στα νομικά συστήματα των ευρωπαϊκών χωρών που καθιστούν πιο εύκολη την προσφυγή για τους μετόχους
• Η μεγάλη αύξηση των επιχειρήσεων που πτώχευσαν κατά τη διάρκεια της οικονομικής ύφεσης
• Η αύξηση των μηνύσεων για τις περιπτώσεις που καλύπτει η ασφάλιση στελεχών διοίκησης

Στην Ελλάδα ασφαλιστήρια συμβόλαια έχουν κυρίως οι εταιρείες με εξαγωγική δραστηριότητα και επιχειρήσεις που αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς. Όπως εξηγεί ο κ. Βούλγαρης, η ασφάλιση αυτή εδώ και δεκαετίες έχει εδραιωθεί στην αντίληψη των στελεχών, κυρίως στις αγορές των ΗΠΑ και της Αγγλίας, ως απολύτως απαραίτητη. «Στην Ελλάδα το προϊόν αυτό ξεκίνησε να διατίθεται τοπικά πρώτα από την AIG το 2000. Σίγουρα η ελληνική αγορά δεν μπορεί να συγκριθεί με τις παραπάνω χώρες, καθώς μιλάμε για πιο μεγάλες, πιο ώριμες και πιο σύνθετες αγορές. Ωστόσο, παρατηρούμε σταθερή άνοδο και ιδιαίτερα θετική ανταπόκριση στο συγκεκριμένο προϊόν, καθώς η Ελλάδα ενσωμάτωσε στο δίκαιό της τις σχετικές ευρωπαϊκές οδηγίες και πήρε ουσιαστικά νομοθετικά μέτρα για την προστασία των μετόχων και άλλων τρίτων που επηρεάζονται από τις πράξεις των στελεχών μιας εταιρείας».

πηγή