Η ιδιωτική ασφάλιση σε ολόκληρο τον αναπτυγμένο κόσμο προσφέρει πολλαπλά στις εθνικές οικονομίες και στις τοπικές κοινωνίες μέσω της διαχείρισης των κινδύνων, της καταβολής ασφαλιστικών αποζημιώσεων και παροχών και της δημιουργίας αποταμιεύσεων και συλλογικών επενδύσεων. Σύμφωνα, εξάλλου, με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές, η ιδιωτική ασφάλιση μπορεί να δώσει σύγ- χρονες λύσεις για την αντιμετώπιση διαρθρωτικών προβλημάτων της χώρας με έμφαση στο χώρο των συντάξεων προκειμένου να διασωθεί η μακροβιότητα και βιωσιμότητα του εθνικού συστήματος συντάξεων.

Παρ' όλα αυτά η ελληνική Πολιτεία επί σειρά ετών απείχε από μια συγκροτημένη προσέγγιση όσον αφορά στην αναπτυξιακή δυναμική της ιδιωτικής ασφάλισης σε πολλούς τομείς, η οποία θα συνεπαγόταν πολλαπλά οφέλη για τους Έλληνες πολίτες και της ελληνικής οικονομίας. Μέχρι σήμερα η διείσδυση του κλάδου στην Ελλάδα παραμένει χαμηλή, εκφραζόμενη από τον λόγο της παραγωγής ασφαλίστρων προς το ΑΕΠ σε 2,2% το 2018 έναντι του μέσου ευρωπαϊκού όρου, ο οποίος ανέρχεται στο 7,46%. Με συνολικό μέγεθος ασφαλιστικής αγοράς που αντιστοιχεί σε κατά κεφαλή ασφάλιστρα ύψους 377 ευρώ (στοιχεία 2018), η Ελλάδα καταλαμβάνει μία από τις χαμηλότερες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Επικράτεια, καθώς η αντίστοιχη μέση τιμή για το σύνολο των ευρωπαϊκών αγορών είναι 5,7 φορές μεγαλύτερη (2.170 ευρώ/ άτομο). Και παρά τη χαμηλή διείσδυση, ο εγχώριος ασφαλιστικός κλάδος αποτελεί το σημαντικότερο θεσμικό επενδυτή της χώρας.

Σύμφωνα με στοιχεία της ΤτΕ (Ιουνίου 2020) οι ελληνικές ασφαλιστικές επιχειρήσεις διαθέτουν επενδύσεις υψηλής στάθμης της τάξης των 16,9 δισ. (7,5% του ΑΕΠ) σε σύνολο στοιχείων ενεργητικού 19,1 δισ. Εάν η Ελλάδα βρισκόταν στο μέσο ευρωπαϊκό όρο των επενδύσεων του ασφαλιστικού κλάδου (58% του ΑΕΠ), οι επενδύσεις των ελληνικών ασφαλιστικών επιχειρήσεων θα ανερχόντουσαν στο ποσό των 130 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις ανά τον κόσμο αποτελούν ισχυρούς διαχειριστές κεφαλαίων μακροπρόθεσμης πνοής στο πλαίσιο, κυρίως, των ασφαλίσεων ζωής και συνταξιοδοτικών/ αποταμιευτικών προγραμμάτων, γι’ αυτό και συχνά ο τομέας αποκαλείται «ατμομηχανή της οικονομίας».

Έτσι, μετά από συνεχείς και συστηματικές ενέργειες της ΕΑΕΕ για την ανάδειξη των παραπάνω δεδομένων, ο ρόλος του ασφαλιστικού κλάδου, ειδικά όσον αφορά στην περιοχή των συντάξεων και στη διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου μοντέλου τριών πυλώνων σύνταξης, αναγνωρίστηκε ρητά και ενσωματώθηκε σε δύο εξαιρετικά κρίσιμα για τον μελλοντικό μεταρρυθμιστικό σχεδιασμό της χώρας κείμενα που δημοσιεύθηκαν τον Νοέμβριο του 2020. Τα κείμενα αυτά αφορούν αφενός την Έκθεση Πισσαρίδη και αφετέρου το Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που υπέβαλε προς έγκριση η ελληνική Κυβέρνηση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις ανάγκες χρηματοδότησης από το Ταμείο Ανασυγκρότησης (Recovery Fund) της Ε.Ε.

Σε αμφότερα τα κείμενα είναι σημαντικό ότι πλέον γίνεται αναγνώριση της αναγκαιότητας προώθησης του θεσμού της ιδιωτικής ασφάλισης, η οποία δύναται να επιτευχθεί μέσω της φορολογικής εναρμόνισης μεταξύ των ομαδικών ασφαλιστικών προγραμμάτων των ασφαλιστικών εταιριών ζωής και των επαγγελματικών ταμείων ασφάλισης, καθώς επίσης και μέσω της υιοθέτησης φορολογικών κινήτρων για τα ιδιωτικά προγράμματα ασφάλισης και πανευρωπαϊκά ιδιωτικά ασφαλιστικά προϊόντα (Pan-European Personal Pension Products - PEEPs).

Όροι λειτουργίας των Ατομικών Πανευρωπαϊκών Συνταξιοδοτικών Προϊόντων (PEPP)

H νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το PEPP υπήρξε προϊόν της ανάγκης για αντιμετώπιση του προβλήματος της μείωσης των συντάξεων, λόγω της υπογεννητικότητας και της αύξησης της μακροβιότητας, με στόχο τη δημιουργία μιας μεγάλης πανευρωπαϊκής αγοράς συντάξεων τρίτου πυλώνα που θα έδινε συγχρόνως ώθηση στους θεσμικούς επενδυτές για συλλογικές επενδύσεις. Έτσι, ένα από τα θεμελιώδη συστατικά στοιχεία του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1238 για την επίτευξη μιας ενιαίας αγοράς ατομικών πανευρωπαϊκών συνταξιοδοτικών προϊόντων (PEPP) ήταν η τυποποίηση των χαρακτηριστικών που πρέπει τα προϊόντα PEPP να φέρουν σε ολόκληρο το έδαφος της Ε.Ε.

Παρά την τυποποίηση που εισήγαγε ο Κανονισμός, υπάρχουν εντός του νομοθετικού κειμένου πεδία, τα οποία καλούνται τα κράτη-μέλη να εξειδικεύσουν σε εθνικό επίπεδο, δίνοντας κατ’ αυτόν τον τρόπο στα προϊόντα PEPP την ιδιαίτερη εθνική φυσιογνωμία τους. Η δυνατότητα για εθνικές ευελιξίες εντοπίζεται στα άρθρα 47, 57 και 58 του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1238, τα οποία αφήνουν την ευχέρεια στα κράτη-μέλη να καθορίσουν τους όρους των φάσεων συσσώρευσης και αποσυσσώρευσης των προϊόντων PEPP καθώς και τυχόν περιορισμούς στις μορφές των πληρωμών που θα απορρέουν από τα προϊόντα αυτά.

Στο Υπουργείο Οικονομικών έχει συγκροτηθεί ομάδα εργασίας με αντικείμενο ενασχόλησης την επεξεργασία θεμάτων που άπτονται του Κανονισμού (ΕΕ) 2019/1238. Η ΕΑΕΕ μετά από σχετική πρόσκληση της ομάδας εργασίας και εκτενή επεξεργασία με την αρμόδια Επιτροπή Ζωής κατέθεσε τις προτάσεις της πάνω σε δύο θεματικές: την εξειδίκευση των προαναφερόμενων όρων των ΡΕΡΡ και την ενδεδειγμένη φορολογική μεταχείρισή τους.

Η διαμόρφωση των προτάσεων κινήθηκαν στη λογική ότι στόχος των εν λόγω προγραμμάτων είναι η παροχή σύνταξης κατά την τρίτη ηλικία και όχι να καταστούν ένα απλό αποταμιευτικό εργαλείο από αυτά που προσφέρονται στον χρηματοπιστωτικό τομέα. 

Από την Ετήσια Έκθεση 2020 της ΕΑΕΕ (δείτε εδώ).

ΠΗΓΗ